Jeśli budynek jest tak usytuowany względem zewnętrznej sieci kanalizacyjnej, że bezpośrednie, grawitacyjne odprowadzanie ścieków do kolektora nie jest możliwe lub warunki gruntowo-wodne nie pozwalają na zastosowanie żadnego z dotychczas proponowanych wariantów oczyszczania i odprowadzania ścieków, wówczas należy zastosować inne rozwiązania. Polegają one na zastosowaniu urządzeń specjalnych, pozwalających usunąć ścieki z dowolnie usytuowanego punktu i poprowadzić rurociąg na niewielkiej głębokości w każdych warunkach terenowych. Do urządzeń tych zaliczamy, występujące w różnych wariantach, przydomowe przepompownie ścieków. Dobór odpowiednich urządzeń zależy od uwarunkowań indywidualnych.
W przypadku usytuowania budynku poniżej poziomu centralnej sieci kanalizacyjnej trzeba skorzystać z urządzeń podnoszących poziom ścieków na wymaganą wysokość. Najkorzystniejszym rozwiązaniem stosowanym w takim przypadku jest zebranie ścieków w obrębie budynku i odprowadzenie ich przewodem ciśnieniowym za pośrednictwem przepompowni ścieków. Najczęściej przepompownię umieszcza się poza budynkiem, lecz jeśli na zewnątrz nie ma miejsca na montaż przepompowni lub jej budowa jest zbyt kosztowna z uwagi na niekorzystne warunki gruntowo-wodne, można zastosować przepompownię kompaktową ustawioną w piwnicy. Jeżeli problem z odprowadzeniem ścieków dotyczy tylko pojedynczych punktów sanitarnych, położonych poniżej poziomu kanalizacji, wówczas zdecydowanie najtańszym rozwiązaniem jest zastosowanie specjalnych urządzeń ciśnieniowych lub podciśnieniowych.
Przekrój przykładowej przepompowni
Działanie przydomowej przepompowni ścieków polega na ich zebraniu w obrębie budynku lub poza budynkiem przy użyciu kanalizacji grawitacyjnej, a następnie przetłoczeniu ich przewodem ciśnieniowym do odbiornika. Dostępne aktualnie na rynku przepompownie składają się z komory retencyjnej, zatapialnych pomp, układu hydraulicznego i układu sterowania wyposażonego w instalację alarmową. Komora retencyjna to zbiornik odporny na korozję i uszkodzenia mechaniczne wykonany najczęściej z betonu lub stali zabezpieczonych warstwą antykorozyjną, albo z tworzywa sztucznego lub laminatów poliestrowo-szklanych. Dno zbiornika jest tak zaprojektowane, aby maksymalnie wyeliminować możliwość tworzenia się osadów. Wielkość komory retencyjnej powinna być dostosowana do wielkości zrzutu ścieków i zapewniać optymalną pracę pomp. Praca pomp zależy od ilości ścieków w zbiorniku - przy maksymalnym poziomie ścieków następuje włączenie pomp a po osiągnięciu minimalnego poziomu ścieków - wyłączenie
W przepompowniach przydomowych stosowane są pompy zatapialne wyposażone w rozdrabniacze zanieczyszczeń, co pozwala na zastosowanie po stronie tłocznej rur o małych przekrojach. Zastosowanie rur o małych przekrojach ma szczególne znaczenie w przypadku dużych odległości pomiędzy budynkiem a odbiornikiem ścieków, ponieważ wpływa na zmniejszenie kosztów inwestycji. Jeśli na terenie działki poziom wód gruntowych jest wysoki, należy zabezpieczyć zbiornik przed wypchnięciem z gruntu. W zbiornikach z tworzywa sztucznego służą do tego boczne uchwyty blokujące.
Urządzenia kompaktowe przeznaczone do zamontowania w piwnicy budynku składają się z gazoszczelnego zbiornika z tworzywa sztucznego i jednej lub dwóch pomp z rozdrabniaczami oraz układu sterującego. Urządzenia z jedną pompą o wymiarach pozwalających umieścić je w niewielkim pomieszczeniu piwnicznym charakteryzuje się cichą pracą i mogą służyć do odprowadzania ścieków ze wszystkich lub kilku urządzeń sanitarnych.
Przykładowy układ sterowania
Do odprowadzenia ścieków z pojedynczych punktów sanitarnych, umieszczonych w pomieszczeniach pierwotnie do tego nieprzystosowanych, służą urządzenia wyposażone w pompę lub działające na zasadzie podciśnienia. Instalacja odpływowa takich urządzeń powinna być przypadku wyposażona w zawory zwrotne chroniące przed cofaniem się ścieków. Do urządzeń tej grupy zaliczane są miski ustępowe wyposażone w pompę oraz zespół rozdrabniający i sterujący. Rozdrabniacz tnie duże nieczystości na wlocie do zbiornika i nie dopuszcza do zatykania przewodów. Spłukiwanie następuje po wciśnięciu przycisku zamontowanego na tylnej krawędzi miski lub automatycznie, po zamknięcie klapy sedesu. Nieprzyjemne zapachy nie wydostają się na zewnątrz, gdyż napowietrzenie i odpowietrzenie zbiornika odbywa się przez filtr węglowy.
Innym rozwiązaniem jest instalacja zwykłej miski ustępowej a tuż za nią pojemnika zbiorczego, z wbudowaną pompą, rozdrabniaczem i układem sterującym. Ścieki doprowadzane są do zbiornika standardowym króćcem przyłączeniowym. W handlu dostępne są również agregaty pozwalające na dodatkowe podłączenie kilku urządzeń sanitarnych. Ścieki odprowadzane są łatwym do ukrycia przewodem tłocznym o małej średnicy, który zastępuje zwyczajny przewód odpływowy o dużym przekroju. W takich agregatach stosowany jest najczęściej automatyczny układ kontroli opróżniania zbiornika. Nie jest też potrzebny przewód odpowietrzający a przykre zapachy zatrzymywane są przez filtry.
Odrębną grupę stanowią urządzenia odprowadzające tylko zanieczyszczoną wodę z kuchni, kabiny prysznicowej lub wanny czy pralki. Składają się ze zbiornika wyposażonego w pompę tłoczącą i zespół sterujący oraz króćce przyłączeniowe do podłączania urządzeń sanitarnych, pralek automatycznych i zmywarek. W zależności od konstrukcji można je instalować pod stropem lub pod posadzką. Należy pamiętać, że temperatura wody na wlocie do zbiornika nie może przekraczać 35-40°C, co ogranicza niestety zakres stosowanych programów prania czy mycia naczyń. W nowych budynkach, w których istnieje konieczność odprowadzenia ścieków z punktów sanitarnych umieszczonych poniżej poziomu kanalizacji stosuje się najczęściej zbiorniki przeznaczone do zamontowania pod posadzką. W pokrywie tych zbiorników znajduje się kratka ściekowa, przez którą spływa woda rozlana na podłodze a w razie ewentualnego zalania pomieszczenia, woda natychmiast jest odpompowana na zewnątrz.
Zbiornikowa przepompownia ścieków
Innym rozwiązaniem są urządzenia podciśnieniowe, odprowadzające ścieki do zbiornika próżniowego, na zasadzie podciśnienia, jakie występuje pomiędzy ciśnieniem atmosferycznym a podciśnieniem w zbiorniku. Różnica ciśnień sprawia, że ścieki są przepychane przez rurociąg. Podciśnienie może być wytwarzane za pomocą pompy próżniowej lub ejektora, współpracującego z pompą cyrkulacyjną. System podciśnieniowy jest w pełni zautomatyzowany. Ejektor lub pompa próżniowa zostają załączone, gdy podciśnienie jest zbyt niskie do przetłoczenia ścieków, i zatrzymują się, gdy próżnia w systemie osiągnie odpowiednią wartość. System podciśnieniowy służy przede wszystkim do odprowadzania ścieków z toalety podciśnieniowej. Podczas każdego spłukania powietrze zostaje zassane z pomieszczenia, usuwając zapach i bakterie z miski toaletowej. Spłukiwanie toalety odbywa się tak, jak w zwykłej misce ustępowej, z tą różnicą, że zawartość muszli zostaje wciągnięta do rurociągu systemu podciśnieniowego. Pozwala to zaoszczędzić dużą ilość wody. Do systemu podciśnieniowego mogą być również podłączone umywalki, prysznice i wanny. Ścieki z tych urządzeń napływają grawitacyjnie do zbiornika pośredniego, wyposażonego w specjalny zawór sprzęgający, a następnie są usuwane do rurociągów podciśnieniowych. Objętość ścieków z systemu podciśnieniowego jest zdecydowanie mniejsza niż objętość ścieków z systemu grawitacyjnego, co pozwala na duże obniżenie kosztów.
Aby omówione urządzenia pracowały prawidłowo, należy przestrzegać zaleceń producenta, dotyczących montażu i eksploatacji, w szczególności zaś do instalacji kanalizacyjnej nie należy wyrzucać żwiru i piasku, gruzu, substancji chemicznych, jak rozpuszczalniki, farby, oleje, oraz materiałów włóknistych, tzn. szmat i waty, gdyż substancje te mogą działać destruktywnie na pompy i inne elementy instalacji.