Wybór działki jest najważniejszą decyzja, jaką trzeba podjąć przed przystąpieniem do budowy domu. Zła decyzja dokonana przy wyborze lokalizacji pod przyszły budynek będzie trudna lub niemożliwa do naprawienia. Zanim podejmiemy tę ważną decyzję warto zapoznać się z kilkoma praktycznymi wskazówkami.
Wybieramy te działki, które są położone w terenie krajobrazowo atrakcyjnym i posiadają dobre warunki dojazdu do drogi publicznej. Unikać należy miejsc zacienionych, leżących w zagłębieniach terenu lub w sąsiedztwie wysokich budowli a także sąsiedztwa fabryk, szlaków komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu i lotnisk, ponieważ obiekty te są źródłem nieustannego hałasu. Dom położony zbyt blisko rzeki może być narażony na podtopienia. Domy znajdujące się na wzniesieniach narażone są na silne wiatry, natomiast działki osłonięte lasem posiadają naturalną ochronę przed silnymi podmuchami wiatru. Dużą uwagę należy zwrócić na to by nie stawiać domu na terenie osuwiskowym, gdyż doprowadzi to niechybnie do katastrofy, której skutki mogą być tragiczne. Warto też zapoznać się z historią danego terenu, warunkami gruntowo-wodnymi i planami zagospodarowania przestrzennego. Unikniemy dzięki temu w przyszłości przykrych niespodzianek.
Ważny jest również kształt działki i jej wielkość. Do zagospodarowania najlepiej nadają się działki w kształcie prostokąta, ale unikać należy działek zbyt wąskich. Rozmiary działki decydują o wielkości przyszłego domu. Minimalna działka budowlana ma 4,5-5 arów, ale jest to minimum, które należy przyjąć tylko w przypadkach koniecznych. Trzeba jednak pamiętać, że duża działka generuje wyższe koszty związane z ogrodzeniem, pielęgnacją i opłatami podatkowymi.
Jeśli działka, którą zamierzamy kupić jest objęta planem zagospodarowania przestrzennego, to po uzyskaniu prawa własności można przystąpić do projektowania na niej przyszłej zabudowy. Jeśli jednak nie ma planu zagospodarowania przestrzennego, to należy wystąpić do władz gminnych z wnioskiem o wydanie warunków zabudowy. Otrzymanie takiego dokumentu wymaga, aby co najmniej jedna sąsiednia działka dostępna z tej samej drogi publicznej była zabudowana a interesujący nas teren posiadał dostęp do drogi publicznej, istniejące lub projektowane uzbrojenie działki było wystarczające do rozpoczęcia budowy a teren nie wymaga uzyskania zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na budowlane. Po otrzymaniu naszego wniosku urząd zleca analizę urbanistyczną, która obejmie obszar trzykrotnej powierzchni sąsiadującej z interesującą nas działką oraz określa linię zabudowy, wysokość budynku, geometrię dachu. Jeżeli jednak gmina nie posiada aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego a sąsiedztwo wybranej działki nie jest zabudowane, to należy się liczyć z koniecznością długiego, nawet kilkuletniego oczekiwania na zatwierdzenie przez władze lokalne odnośnego planu zagospodarowania. Procedura ta nie dotyczy tzw. zabudowy siedliskowej, czyli przypadku, w którym gospodarstwo związane z tą zabudową przekracza średnią powierzchnię gospodarstwa rolnego w danej gminie. Innym rozwiązaniem może być zakup działki wraz ze zrujnowanymi, stojącymi na niej zabudowaniami. Wówczas zamiast pozwolenia na budowę wystarczy uzyskać pozwolenie na remont.
Dokonując wyboru warto również upewnić się, czy okolica jest bezpieczna a także rozeznać bezpośrednie sąsiedztwo. Ma to duże znaczenie dla komfortu późniejszego mieszkania. Najlepiej przeprowadzić na ten temat sondaż wśród okolicznych mieszkańców.
Pamiętać należy, że duże znaczenie dla przyszłej budowy ma uzbrojenie działki. Działki nieuzbrojone są tańsze, ale przed dokonaniem zakupu takiej działki należy wykonać dokładny bilans kosztów potrzebnych do jej uzbrojenia. Może się bowiem okazać, że aby uzyskać dostęp do linii elektrycznej, wody czy kanalizacji trzeba ponieść znaczne wydatki finansowe.
Sprawę zakupu działki można powierzyć agencji handlującej nieruchomościami, które przedstawiają gotowe i na ogół pozbawione niespodzianek propozycje, pobierając przy tym opłatę prowizyjną, która na ogół nie przekracza 3% ceny działki.