Podłoga w budynkach mieszkalnych składa się z dwóch zasadniczych elementów - podkładu i wykończenia. Podkład stanowi najczęściej warstwa zaprawy betonowej zwana wylewką. Wylewka jest oddzielona od stropu i ścian warstwami izolacji cieplnej, akustycznej i przeciwwilgociowej. Innym rodzajem podkładu podłogowego są legary, czyli grube belki drewniane układane na stropie. Pełnią one niekiedy również funkcję belek stropowych. Legary leżące na stropach drewnianych i betonowych układa się na warstwie izolacji przeciwwilgociowej a pomiędzy nie wkłada się płyty izolacyjne z wełny mineralnej lub styropianu. Do legarów przybija się deski lub płyty wiórowe, stanowiące dodatkowy podkład zwany ślepą podłogą, na której układana jest warstwa wykończeniowa zwana posadzką. Posadzki mogą być mocowane do podkładu podłogowego na stałe lub stanowić tzw. podłogę pływającą, układaną bez mocowania. Podłogi pływające układa się na warstwie podkładu wyrównującego i wyciszającego, którym mogą być płyty pilśniowe, płyty z pianki poliuretanowej, lub płyty korkowe. Najpopularniejszym materiałem stosowanym do wykonania warstwy posadzkowej jest drewno i materiały drewnopochodne, korek, płytki ceramiczne, kamień naturalny i sztuczny oraz rozmaite wykładziny tekstylne i z PCV.
Posadzki drewniane
Posadzki drewniane są tradycyjnym materiałem wykończenia podłóg w pomieszczeniach mieszkalnych a niektóre bardziej odporne na wilgoć gatunki drewna takie jak modrzew, dąb czy niektóre gatunki drewna egzotycznego spotyka się również w łazienkach i kuchniach. Posadzki drewniane są po ułożeniu szlifowane i pokrywane powłokami zabezpieczającymi drewno przed zniszczeniem i uszkodzeniami, stanowiącymi jednocześnie warstwę dekoracyjną. Prawidłowo ułożoną, zabezpieczoną, okresowo konserwowaną posadzkę drewnianą, w zależności od gatunku i klasy użytego wyrobu, można użytkować nawet przez 50 lat.
Podłoga lita sosnowa
Â
Drewniane posadzki można wykonywać z drewna litego w postaci desek i parkietu klepkowego, drewna klejonego w postaci płyt mozaikowych, drewna klejonego warstwowo w postaci trójwarstwowych desek posadzkowych i paneli drewnianych. Warstwowe elementy posadzkowe są ostatnio bardzo popularne z uwagi na stosunkowo niska cenę, łatwy montaż oraz sposób wykończenia. Posadzki drewniane wykonuje się zarówno z występującego w naszej strefie klimatycznej drewna jodły, sosny, dębu, jesionu, buka, brzozy, klonu, jaworu, olchy, orzecha, wiązu, grabu, jak i z drewna egzotycznego. Każdy z gatunków drewna ma określone właściwości techniczne, które decydują o jego zastosowaniu. W przypadku drewna posadzkowego właściwością tą jest twardość. Do miękkich gatunków drewna zaliczane jest drewno drzew iglastych - sosny, świerka i jodły. Do średnio twardych - drewno modrzewia, brzozy, olchy czy wiśni. Twarde gatunki to wiąz, jawor, dąb, orzech, klon, jesion, grusza i grab. Do najtwardszych zalicza się gatunki drewna egzotycznego, m.in.: jatoba, ipe, merbau, badi, kempas, pau amarello, doussie czy teak afrykański. Wszystkie z oferowanych na rynku gatunków drewna egzotycznego charakteryzują się wysokimi parametrami użytkowymi, są twarde i odporne na skurcz. Dzięki temu są o wiele bardziej wytrzymałe na uszkodzenia i zarysowania niż podłogi bukowe, sosnowe czy dębowe i nie rozsychają się - mogą być zatem stosowane w pomieszczeniach z ogrzewaniem podłogowym. Są również odporne na działanie wody a ich ceny nie odbiegają poziomem od innych, typowych materiałów podłogowych.
Deski, mozaika i klepki z litego drewna występują w handlu w pięciu gatunkach, czyli klasach. Oznaczenie klasy nie jest określeniem jakości wykonania elementów ani właściwości technicznych, lecz charakteryzuje ich wygląd, jednolitość barwy oraz usłojenie. Klasę I cechuje brak sęków, jednolita barwa i równomierne, prostoliniowe usłojenie. W klasie II dopuszcza się występowanie niewielkich sęków o średnicy do 6 mm i nieznaczne różnice barwy oraz słoje lekko zakrzywione. W klasach III-V dopuszcza się sęki o większych średnicach, a barwa i usłojenie na każdym elemencie mogą być odmienne. Drewno jest materiałem higroskopijnym. Rodzime gatunki drewna wykazują wrażliwość na warunki atmosferyczne, w zależności od wilgotności i temperatury otoczenia, oddają lub pochłaniają nadmiar wilgoci. Procesom tym towarzyszą zmiany objętości drewna, które mogą prowadzić do powstawania szczelin i deformacji elementów posadzki. Dlatego też posadzka drewniana musi być wykonana z suchego drewna, i zabezpieczona powłokami ochronnymi.
Podłoga z desek
Â
Deski podłogowe są najstarszym materiałem stosowanym do wykonywania drewnianych posadzek. Mają grubość 21-30 mm, szerokość 8-18 cm a długość ich dochodzi do 6 m. Krawędzie desek są zwykle odpowiednio profilowane w celu zapewnienia łatwego, szczelnego i estetycznego ich połączenia. Na spodzie desek frezuje się rowki odprężające, aby powierzchnia licowa deski nie uległa wygięciu na skutek zmian wilgotności. Deski podłogowe mocuje się na drewnianych legarach. Rozstaw legarów dobiera się w zależności od grubości desek tak, aby zapewnić stabilność podłogi. Dla zapewnienia odpowiedniej izolacji akustycznej pomiędzy legary układa się izolację z wełny mineralnej, a na legarach przykleja się taśmę izolującą.
Przykładowy parkiet
Â
Innym rodzajem posadzki drewnianej jest parkiet. Wykonuje się go z deszczułek drewnianych o grubości 16-22 mm, długości 200-500 mm i szerokości 30-100 mm. Deszczułki te łączy się na pióro i wpust. Pewną odmiana parkietu są parkiety lamelowe wykonanie z cieńszych niż klasyczny parkiet deszczułek o grubości 8-14 mm i gładkich ściankach bocznych. Deszczułki w parkietach lamelowych łączy się na styk. Popularne są również parkiety z drewna warstwowego. Mają one grubość 10-12 mm a budową przypominają trójwarstwowe panele drewniane. Wierzchnia warstwa wykonana jest z dekoracyjnego gatunku drewna ma 4-6 mm grubości i pokryta utwardzanymi powłokami lakierniczymi. Boczne krawędzie deszczułek są profilowane na pióro i wpust. Klepki parkietowe układa się w rozmaite wzory, z których najczęściej spotykanymi są jodełka, podwójna jodełka, cegiełka i podwójna cegiełka lub kwadrat. Przykleja się je za pomocą asfaltowego lepiku lub kleju do podkładu z desek, płyt wiórowych lub wylewki z jastrychu cementowego.
Parkiety mozaikowe stanowią pewną odmianę parkietu. Wykonuje się je z drobnych elementów litego drewna o rozmaitych kształtach naklejonych na siatkę lub papier. Elementy te tworzące płytki mozaikowe o grubości około 8 mm ułożone są według podobnych wzorów, jakie tworzą deszczułki parkietowe, czyli w cegiełkę, szachownicę lub jodełkę. Niekiedy spotyka się bardziej złożone kompozycyjnie i kolorystycznie mozaiki parkietowe wykonane z kilku gatunków drewna, tworzące ozdobne rozety. Mozaikę przykleja się do mineralnych podłoży podłogowych klejem do parkietów lub lepikiem.
Obok drewna litego na posadzki stosuje się deski i płytki wykonane z drewna klejonego warstwowo. Deski klejone warstwowo mają długość 2200-3000 mm, szerokość 138-140 mm i grubości 15-40 mm. Warstwa dekoracyjna deski wykonana jest z listewek dębowych, jesionowych lub bukowych, zaś dwie dolne warstwy wykonuje się z listewek świerkowych lub sosnowych. Posadzkowe deski warstwowe mogą być fabrycznie pokrywane warstwą lakieru lub olejowane. W tej samej technologii wykonuje się także deski parkietowe o długości 500-900 mm i grubości 18-35 mm oraz płytki podłogowe w kształcie kwadratu o boku 250-300 mm. Wykonane są z rdzenia z drewna świerkowego lub sosnowego obłożonego obustronnie grubą okleiną z ozdobnego gatunku drewna.
Panele drewniane produkowane zarówno z drewna, jak i materiałów drewnopochodnych są kolejnym rozwiązaniem posadzek drewnianych. O ich popularności decyduje stosunkowo niska cena wyrobu oraz krótki i prosty proces ich montażu. Wadą jest niższy w stosunku do podłóg tradycyjnych współczynnik tłumienia hałasu oraz mniejsza trwałość. Duże znaczenie natomiast ma niewielka grubość paneli 7-15 mm, która pozwala uniknąć przy remontach podłóg, powstania dużej różnicy poziomów w różnych pomieszczeniach. Panele mają najczęściej kształt prostokąta o długości od 800-2600 mm i szerokości 150-400 mm. Wszystkie cztery krawędzie boczne paneli są wyprofilowane. W rdzeniu paneli znajdują się pióra i wpusty, które pozwalają na precyzyjne połączenie poszczególnych elementów.
Przykład panelu w typie "deska"
Â
Podłoga panelowa tworzy jednolitą płytę swobodnie spoczywającą na elastycznym podkładzie. Panele układa się na warstwie folii polietylenowej lub PCV grubości 0,2-mm oraz cienkiej macie rozdzielającej grubości od 2 do 5 mm wykonanej z pianki polistyrenowej, pianki polietylenowej, korka technicznego, bitumowanej tektury z zatopioną warstwą granulatu korkowego, wzmacnianej tektury falistej lub płyt ze sprasowanych włókien drzewnych. Warstwy te pełnią funkcję izolatora akustycznego, hydroizolacji i warstwy wyrównawczej. Podkładem dla paneli może być nie tylko wylewka, lecz także każdy rodzaj już istniejącej podłogi - parkiet, płytki PCV czy nawet wykładzina dywanowa. Podkład pod panele musi być suchy i stabilny a podłoża betonowe o silnej nierówności wymagają wykonania wylewki, np. z zaprawy samopoziomującej. Ze względu na budowę i walory estetyczne można wyróżnić trzy zasadnicze grupy tych wyrobów - panele laminowane, panele okleinowane i panele warstwowe. Panele laminowane są cienkimi (6-8 mm) wielowarstwowymi płytami. Warstwę dekoracyjną stanowi drewnopodobna folia z powtarzalnym nadrukowanym wzorem pokryta termoutwardzalną żywicą. Impregnacja żywicami sprawia, że panele są twarde, odporne na obciążenia, uderzenia, zarysowania, zaplamienia i wysokie temperatury. Rdzeń paneli laminowanych wykonany jest płyty wiórowej HDF lub z twardej płyty pilśniowej MDF.
Przykład panelu w typie "mozaika"
Â
Panele posiadają różną klasę ścieralności, podawaną na opakowaniu, która decyduje o ich przydatności do pomieszczeń o odmiennych cechach użytkowania. Liczbą 21 określa się panele, które można stosować w sypialniach i mało używanych pomieszczeniach, panele z liczbą 22 nadają się do pokoi dziennych, 23 do przedpokoi i korytarzy a 31-33 do pomieszczeń użyteczności publicznej. Panele okleinowane mają nałożoną warstwę forniru z naturalnego drewna lub korka. Naturalną okleinę dekoracyjnego forniru ze szlachetnych gatunków drewna o większej grubości mają również panele warstwowe. Wierzchnia warstwa jest zabezpieczana wielowarstwową powłoką lakierniczą dodatkowo utwardzaną. Warstwa nośna tych paneli wykonana jest z klejonego drewna iglastego, natomiast pozostałe warstwy wykonane są z płyty wiórowej lub HDF. Panele drewniane mają najczęściej konstrukcję warstwową, ale spotka się także panele z litego drewna wykonane w formie kwadratu o boku od 300 do 430 mm i grubości 16 mm. Na ściankach bocznych mają wyprofilowane pióra i wpusty. Można je układać jako podłogę pływającą lub kleić do podkładu z twardych płyt pilśniowych i korkowych. Panele te po ułożeniu przeznaczone są do szlifowania i pokrywania powłoką lakierniczą. Poszczególne panele muszą być ze sobą bardzo dokładnie sklejone. Do klejenia elementów używa się dyspersyjnych i żywicznych klejów do paneli i parkietów, zapewniających elastyczne połączenie klejonych elementów. Spotyka się również panele łączone bez kleju na zatrzask. Połączenia bezklejowe mają podobną wytrzymałość jak połączenia klejone, jednak w pomieszczeniach, w których może występować okresowe zamoczenie podłogi, złącza te nie gwarantują całkowitej szczelności. Dlatego nie zaleca się stosowania paneli z połączeniami zatrzaskowymi w pomieszczeniach kuchennych.