Siew i wstępna pielęgnacja
Siew nasion
Siew najlepiej zaplanować na przełom kwietnia i maja lub sierpnia, września. Najodpowiedniejsze są w tym okresie warunki atmosferyczne, a co za tym idzie – wilgotność gleby. Nie powinniśmy siać na wysuszoną na wiór glebę. Unikając konieczności natychmiastowego podlewania zakładanego trawnika zmniejszymy ryzyko przemieszczania nasion pod wpływem wody. Optymalny jest siew po obfitych opadach, jednak warto odczekać aż wierzchnia warstwa gleby przeschnie na tyle, że nie będzie lepić się do narzędzi.
Siew w ogrodach przydomowych najczęściej wykonuje się ręcznie, rozrzucając nasiona. Aby zwiększyć równomierność siewu należy wykonać go krzyżowo (rozrzucając najpierw wzdłuż, a następnie w poprzek trawnika). Przy wysiewie bardzo drobnych nasion można wymieszać je w proporcjach 1:1 z drobnym piaskiem dzięki czemu lepiej widać będzie, czy siew jest w miarę równomierny czy też pozostały miejsca nie obsiane. Następnie należy nasiona przykryć cienką (0,5 –1cm) warstwą gleby lub torfu. Najlepiej w tym celu użyć sprężystych grabi o płaskich zębach. Nasiona pozostawione na powierzchni ziemi zostaną wymyte, zwiane przez wiatr lub zjedzone przez ptaki. Jeżeli chcemy dodatkowo zabezpieczyć je przed wysychaniem i wydziobywaniem możemy przez pierwsze dni przykryć trawnik folią.
Darniowanie
Darniowanie – czyli rozkładanie gotowej darni może być atrakcyjnym sposobem zakładania trawnika, pod warunkiem dysponowania odpowiednią ilością gotówki. Nie trzeba pieczołowicie dbać o młode siewki, nie jesteśmy narażeni na choroby i szkodniki atakujące najczęściej bardzo młody trawnik – parę godzin pracy i mamy równy, zielony trawnik. Ten sposób zakładania trawnika ma też kilka istotnych wad: darń jest droga, trudno na razie o darń dobrej jakości, ponadto przez pierwsze tygodnie możemy stać się ofiarami złodziei. Jeżeli kupimy darń tanią, to raczej będzie to materiał bardzo złej jakości. Tania darń jest przyczyną wielu problemów, takich jak chwasty czy nieodpowiednie gatunki traw.
Mieszanki
Polecam kupno mieszanek znanych i renomowanych firm. Jeżeli dokładnie wiemy jaki trawnik, złożony z jakich gatunków traw chcemy uzyskać możemy osobiście sprawdzić skład mieszanki. Mieszanki jednogatunkowe rzadko się sprawdzają ponieważ jakikolwiek błąd w pielęgnacji lub przygotowaniu terenu wpływa negatywnie na całą populację – czyli cały trawnik. Najlepsze są mieszanki, w których zawartość rajgrasu nie przekracza 30%, a pozostałych traw jest możliwie dużo. Mamy wówczas większą szansę, że dwa lub trzy gatunki na pewno będą odpowiednie do warunków w naszym ogrodzie. Podawane przez producentów normy (najczęściej 1 kg na 50 m2) ustala jest dla optymalnych warunków. Lepiej zatem wysiewać ok. 1,5 kg na 50 m2 , a w przypadku niestarannego przygotowania ziemi, a także wtedy, kiedy zależy nam na szybkim efekcie, można ilość nasion zwiększyć do 2 kg na 50m2.
Trawy
Wśród wielu gatunków traw znajdziemy zarówno rośliny jednoroczne (na trawnikach będąc chwastami) jak i wieloletnie. Wszystkie trawy są roślinami jednoliściennymi dlatego skuteczne środki odchwaszczające na trawnik to środki działające wyłącznie na rośliny dwuliścienne. W rozwoju traw wyróżnia się fazy kiełkowania i krzewienia - mające podstawowe znaczenie podczas tworzenia trawnika - oraz strzelanie w źdźbło, kłoszenie, kwitnienie i dojrzewanie nasion, czyli te, którym zapobiegamy za pomocą zabiegu koszenia. Pierwszym organem rozwijającym się w czasie kiełkowania traw są korzenie. W tym czasie rośliny są bardzo wrażliwe na brak wody. Wzrost rozpoczyna się w temperaturze ok. 5 oC. Następnie wyrasta pęd, a z niego wytwarzane są pierwsze liście. Jednocześnie na dole pędu, na najniższym węźle, pojawia się węzeł krzewienia. Z niego wyrasta wiązka korzeni, a przede wszystkim – nowe pędy powodujące krzewienie się trawy. Od przebiegu krzewienia zależy powstanie zwartej darni a zatem wygląd trawnika. Trzeba więc szczególnie zadbać o właściwe nawodnienie w okresie od kiełkowania do krzewienia, czyli przez pierwsze 6 do 8 tygodni.
W zależności od sposobu krzewienia rozróżniamy trzy główne typy traw:
- trawy luźnokępowe, u których węzeł krzewienia leży płytko pod powierzchnią ziemi, pędy wyrastają luźno. Przy prawidłowej pielęgnacji wytwarzają zwartą darń (np. rajgras angielski);
- trawy zbitokępowe, u których węzeł krzewienia znajduje się nad powierzchnią ziemi. Pędy wyrastają ściśle obok siebie. Do tej grupy należą przede wszystkim wszystkie trawy jednoroczne, czyli chwasty na naszych trawnikach. Takim samym wzrostem charakteryzuje się kostrzewa owcza, stosowana w mieszankach przeznaczonych na suche tereny;
- trawy rozłogowe - wytwarzają podziemne lub nadziemne rozłogi, z których wyrastają nowe kępy traw. W ten sposób wypełniają luki między trawami kępowymi. do traw rozłogowych należą m.in. kostrzewa czerwona rozłogowa i mietlica pospolita.
Opis wybranych gatunków
- Kostrzewa czerwona kępowa (Festuca rubra comutata) - jedna z najważniejszych traw. Dobrze miesza się w darni z innymi gatunkami. Wiele jej odmian jest odporne na bardzo niskie koszenie, w związku z tym używana jest na polach golfowych. Bywa wypierana z darni przez gatunki bardziej agresywne. Nie jest wytrzymała na częste deptanie. Rośnie na każdej glebie, z wyjątkiem ciężkich glin. Odporna na suszę i zacienienie.
- Kostrzewa czerwona rozłogowa (Festuca rubra rubra) - wykorzystywana we wszystkich typach trawników - parkowych, ozdobnych, przydomowych i sportowych. Po siewie rozwija się dość wolno. Zazielenia się już wczesną wiosną i ma długi okres wegetacji. Rośnie na każdej glebie, z wyjątkiem ciężkich i gliniastych, również w umiarkowanym cieniu. Najlepiej rozwija się na glebach lekkich i piaszczystych.
- Kostrzewa owcza (Festuca ovina) Ze względu na odporność na suszę i dobrze rozwinięty system korzeniowy jest polecana do umacniania skarp oraz do zakładania trawników na suchych, piaszczystych glebach. Znosi wszystkie rodzaje gleby, z wyjątkiem ciężkich glin. Najlepiej jednak rośnie na glebach suchych, piaszczystych.
- Mietlica pospolita (Agrostis tenuis) - znakomita trawa do zakładania luksusowych trawników ozdobnych, niezbyt intensywnie używanych. Mietlica pospolita rośnie na wszystkich typach gleb. Może dominować w darni na glebach suchych i zakwaszonych.
- Mietlica psia (Agrostis canina montana) - w mieszankach z kostrzewą czerwoną kępową przeznaczona głównie na suche gleby. Może rosnąć na wszystkich glebach, choć preferuje gleby piaszczyste i torfowe.
- Mietlica psia (Agrostis canina canina) – odmiany o seledynowej, jasno- i niebieskozielonej barwie liści stosowane są w kontrastowych zestawieniach kolorystycznych na trawnikach ozdobnych. Używana jest również na polach golfowych, ponieważ wytrzymuje bardzo niskie koszenie i deptanie. Nie jest odporna na suszę co ogranicza stosowanie. Lubi gleby wilgotne, wytrzymuje umiarkowane ocienienie.
- Mietlica rozłogowa (Agrostis stolonifera) jest idealna na wapienne, wilgotne gleby. Niektóre odmiany polecane są do zacienionych trawników parkowych. Lubi żyzne gleby o odczynie obojętnym lub zasadowym. Chętnie rośnie na stanowiskach wilgotnych, a nawet podmokłych. Nie jest odporna na deptanie.
- Rajgras angielski znany również jako Życica trwała (Lolium perenne) używana powszechnie w mieszankach przeznaczonych na trawniki użytkowe. Jest wytrzymała na deptanie – w mieszankach z wiechliną i kostrzewami stosowana jest na boiskach. Szybko rośnie. Rośnie na każdej glebie. Najlepiej rozwija się na wilgotnych i żyznych. Nie jest odporna na przesuszenie.
- Wiechlina łąkowa (Poa pratensis) – doskonała długowieczna trawa na obszary intensywnie eksploatowane tworząc bardzo mocną darń. Wcześnie rozpoczyna wegetację a podczas łagodnych zim może pozostać zimozielona. Rośnie prawie na każdej glebie, z wyjątkiem podmokłych i wapiennych. Doskonale rozwija się na glebach lekkich i przepuszczalnych, nie znosi zacienienia.
Pierwsze koszenie
Pierwsze koszenie wykonujemy dopiero wtedy, gdy trawa osiągnie wysokość 8 -10 cm. Podczas pierwszego koszenia kosimy ok. 2 cm powyżej wysokości, którą chcemy ostatecznie uzyskać. Gdy docelowo chcemy uzyskać darń o wysokości wysokość 3 cm, to pierwsze koszenie należy wykonać na około 5 cm. Na parę dni przed pierwszym koszeniem (koniecznie też po nim) warto w celu dociśnięcia młodych roślin zwałować trawę lekkim wałem. Przez cały rok powinniśmy utrzymywać jednakową wysokość koszenia oraz kosić regularnie. Zapewni to najlepszy wygląd naszego trawnika.
Przygotowanie do koszenia
Dla dobra kosiarki całą powierzchnię należy oczyścić z kamieni i gałęzi. Kierunek koszenia powinniśmy tak zaplanować, by w czasie koszenia nie trzeba było go zmieniać. Kolejne koszenie należy wykonać prostopadle do poprzedniego. Należy także pamiętać o właściwym przygotowaniu kosiarki:
- nóż musi być ostry;
- jeżeli korzystamy z kosiarki spalinowej pamiętajmy, że paliwo należy nalać poza trawnikiem (tak, by nie uszkodzić trawy);
- należy skontrolować ustawienie wysokości koszenia.
Najlepiej jest kosić trawę o suchych liściach. Jest to szczególnie ważne, gdy nie zamierzamy jej zbierać.