Instalacje klimatyzacyjno-wentylacyjne w inteligentnym budynku mogą być rozwiązane według różnych systemów. Jednym z nich jest system ze zmiennym strumieniem powietrza wentylującego. W instalacji tego typu w każdym pomieszczeniu umieszczone są termostaty, sterujące pracą przepustnic na dopływie i odpływie powietrza wentylującego. Mogą one być połączone z siecią centralnego ogrzewania, wówczas ogrzewanie odbywa się za pośrednictwem tej instalacji, a klimatyzacja i wentylacja odbywa się poprzez regulację powietrza dopływającego z centrali klimatyzacyjnej.
Innym rozwiązaniem jest zastosowanie wentylokonwektorów z dwustopniową obróbką powietrza. W systemie tym wentylację i klimatyzację zapewniają urządzenia, wyposażone w nagrzewnicę, chłodnicę i filtr powietrza, z których powietrze może być przekazywane do pomieszczenia kanałami wentylacyjnymi. Są one wyposażone w termostaty i mogą zostać zainstalowane bezpośrednio w klimatyzowanych pomieszczeniach. W miejsce wymienionych rozwiązań mogą być użyte indywidualne pompy ciepła z możliwością pracy w trybie grzania i chłodzenia, systemy wyposażone w klimatyzatory strefowe, lub niezależne klimatyzatory podokienne.
Ciekawym rozwiązaniem są stropy chłodzące. System ten polega na zamontowaniu w panelach sufitowych wymienników woda-powietrze zasilanych z agregatu chłodzącego. Powierzchnię chłodzącą stanowi sufit, a powierzchnię grzewczą grzejniki naścienne lub podłogowe. Instalacje ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji należą do najdroższych elementów inteligentnego budynku, a sterowanie nimi stanowi jedno z najbardziej skomplikowanych zadań systemu.
Bardzo istotnym elementem inteligentnego budynku jest system ochrony przeciwpożarowej, mający na celu wczesne wykrycie i zasygnalizowanie pożaru w celu podjęcia określonych działań, takich jak ewakuacja ludzi i mienia, wezwanie straży pożarnej poprzez systemy transmisji alarmu oraz rozpoczęcie automatycznego procesu gaszenia. Aby te zadania były możliwe do realizacji konieczne jest zastosowanie elementów detekcyjnych, sterujących i monitorujących działanie urządzeń oraz ich wzajemne połączenie, zapewniające współpracę. Dla zapewnienia sprawnego działania systemu przeciwpożarowego i gaśniczego wymagane jest osobne zasilanie elektryczne. Oprócz systemu czujek ważna częścią systemu przeciwpożarowego jest sterowanie systemami wentylacji, klimatyzacji, sterowanie klapami oddymiającymi i drzwiami ogniowymi. Gaszenie pożaru w budynku inteligentnym następuje najczęściej przy użyciu tryskaczy lub urządzeń wykorzystujących mieszaniny gazów obojętnych. Założeniem jest, aby instalacja przeciwpożarowa zlokalizowała i ugasiła pożar automatycznie, nie zawsze jest to jednak możliwe.
Na budynek inteligentny składa się nie tylko inteligentny system sterowania, ale także okablowanie strukturalne i odpowiedni sposób poprowadzenia instalacji. W przypadku budynków inteligentnych odpowiedni dobór sieci szkieletowej i właściwe okablowanie strukturalne budynku ma zasadnicze znaczenie w bilansie poniesionych kosztów. Często stosowanym układem instalacyjnym jest układ gwiazdy z punktem centralnym umieszczonym w określonym miejscu budynku. Taki sposób prowadzenia instalacji umożliwia swobodne przyporządkowanie odpowiednich usług do pomieszczeń i zapewnia wysoką jakość sygnałów. System zapewnia możliwość sterowania wszystkimi urządzeniami elektrycznymi zarówno lokalnie z danego pomieszczenia jak i zdalnie za pośrednictwem telefonu lub internetu, przy czym możliwe jest zarówno oddzielne sterowanie każdym urządzeniem z osobna jak i grupą urządzeń. Możliwe jest także zdalne sprawdzenie stanu instalacji alarmowej, obwodów prądowych i ogrzewania. System może przekazać meldunek o awarii ogrzewania, pęknięciu rury, otwartym oknie lub naruszeniu strefy chronionej do telefonu właściciela, do sąsiada, do miejsca pracy lub do firmy ochroniarskiej.
Chociaż w pełni zautomatyzowany, inteligentny budynek w naszej rzeczywistości należy jeszcze do rzadkości, to jednak codziennie spotykamy się z rozwiązaniami technicznymi o cechach inteligentnych. Technika coraz śmielej wkracza do naszych domów i coraz więcej urządzeń potrafi samodzielnie wykonać większość uciążliwych zadań. Należą do nich czujniki nasłonecznienia pomieszczeń pozwalające na sterowanie pracą zasłon czy rolet okiennych, kosiarki do trawy, które wykrywają przeszkody i samodzielnie je omijają, kabiny prysznicowe pamiętające zadaną temperaturę wody czy urządzenia GPS do lokalizacji ludzi i przedmiotów.
Osiągając efekt zapewniający klientowi wysoki komfort użytkowania obiektu, system inteligentnego budynku pozwala, w porównaniu do technik tradycyjnych, zredukować koszty ponoszone na prace instalacyjno-montażowe, integrację różnego rodzaju instalacji, eksploatację i modernizacje. Najlepiej widać to na przykładzie oświetlenia. Wyłączając światło, gdy nie jest ono potrzebne, oraz dostosowując poziom jego natężenia lub umiejętnie wykorzystując oświetlenie naturalne można zaoszczędzić nawet do 50% energii. Ulega też znacznemu wydłużeniu czas eksploatacji opraw oświetleniowych i źródeł światła, co również daje dodatkową oszczędność w nakładach na konserwację.
Czy warto?
Podstawowym kryterium przy podejmowaniu decyzji o rozpoczęciu każdej inwestycji jest najbardziej efektywny zwrot zainwestowanego kapitału. Z danych statystycznych wynika, że największe koszty ponoszone są na eksploatację i konserwację budynku. Zautomatyzowanie kontroli i wspomaganie decyzji systemami zarządzającymi pozwala na bieżącą analizę danych o stanie instalacji, pracy jej poszczególnych części, zapewnia zwiększenie efektywności pracy i optymalne użytkowanie budynku. Istotnym czynnikiem jest również bardzo łatwe dostosowanie inteligentnej instalacji do potrzeb nowych użytkowników. Dokonuje się tego poprzez przeprogramowanie instalacji.
Porównując koszty wykonania instalacji tradycyjnej z kosztami wykonania instalacji inteligentnej trzeba stwierdzić, że bilans kosztów nie jest jednoznaczny. Jeżeli bowiem inwestor ograniczy zastosowanie systemu inteligentnego do sterowania tylko jednej instalacji, to koszt takiego systemu będzie z pewnością droższy niż koszt instalacji typowej. Gdy jednak zastosuje się system sterowania inteligentnego do zintegrowanego zarządzania wieloma instalacjami np. oświetleniem, ogrzewaniem, instalacja alarmową, zarządzaniem energią, wówczas zastosowanie inteligentnego sterowania staje się efektywne i ekonomiczne.
Podsumowując, do głównych korzyści wynikających z zastosowania inteligentnego systemu sterowania należą wysoka jakość i niezawodność systemu, zapewniająca bezpieczną eksploatację budynku. Ważnym czynnikiem jest także stała i łatwa kontrola całego systemu, dzięki centralizacji sterowania i niskie koszty konserwacji. Łatwa jest też bieżąca modernizacja poszczególnych modułów systemu i ich funkcji. Ważniejsze są jednak korzyści niewymierne, jakie można osiągnąć stosując zintegrowane systemy zarządzania. Warto tu wymienić ochronę bezpieczeństwa mieszkańców w przypadkach zagrożenia, eliminację błędów spowodowanych czynnikiem ludzkim oraz łatwość wykrywania i eliminowania usterek i awarii, zanim spowodują one poważniejsze uszkodzenia.