Zapewnienie odpowiedniej wentylacji i jakości powietrza w pomieszczeniach mieszkalnych jest warunkiem komfortu i dobrego samopoczucia mieszkańców.
Nadmierna szczelność
W przypadku zarówno zbyt intensywnej, jak i niedostatecznej wentylacji pogarsza się stan techniczny budynku i zmniejsza się jego trwałość. O zbyt dużej szczelności budynku świadczy nieprzyjemny zapach wewnątrz pomieszczeń, złe samopoczucie i ogólne zmęczenie, podrażnienia błony śluzowej nosa, oczu, gardła, bóle głowy. W budynkach o dużej szczelności pomieszczeń obserwuje się zjawisko skraplania pary wodnej na wewnętrznych powierzchniach szyb, butwienie stolarki, odpadanie tapet i rozwój pleśni i grzybów na ścianach. Zbyt duża szczelność pomieszczeń występuje zwłaszcza w budynkach z nową, szczelną stolarką budowlaną, ocieplonych od zewnątrz współczesnymi materiałami izolacyjnymi. W przypadku zbyt szczelnych okien należy zainstalować nawiewniki powietrza z możliwością regulacji strumienia powietrza dopływającego do pomieszczeń.
Szczególną uwagę należy zwrócić na stan przewodów wentylacyjnych, likwidując ewentualne niedrożności i nieszczelności. Podstawą skuteczności działania wentylacji grawitacyjnej jest wyprowadzenie zakończenia przewodów wentylacyjnych dostatecznie wysoko ponad dach, co sprzyja wytworzeniu dodatkowego podciśnienia w przewodach. Innym, skutecznym sposobem zwiększenia wymiany powietrza w budynku są okresowo działające urządzenia wspomagające, takie jak okapy kuchenne czy małe wentylatory włączane w czasie użytkowania pomieszczeń.
Oczyszczanie powietrza
Osobnym zagadnieniem jest eliminacja rozmaitych zanieczyszczeń zawartych w powietrzu. Zanieczyszczenia te powodują coraz bardziej powszechne różnorodne alergie, dlatego też oczyszczanie powietrza w pomieszczeniach mieszkalnych stało się zadaniem aktualnym i ważnym dla współczesnego człowieka. Oprócz tradycyjnej wentylacji, która niejednokrotnie nie jest wystarczająca, do oczyszczania powietrza stosuje się urządzenia zwane oczyszczaczami. Urządzenia te potrafią wyeliminować zanieczyszczenia powietrza poprzez wychwytywanie zawartych w powietrzu alergenów czy przykrych zapachów.
Najważniejszym elementem każdego oczyszczacza jest układ filtracyjny, na który składają się filtry warstwowe, elektrostatyczne, wodne lub filtry z węgla aktywowanego.
- Filtry warstwowe należą do grupy filtrów zaporowych. Są wykonane z wielu warstw substancji o gęstym splocie powodującym zatrzymywanie pyłów ziemnych, węglowych, pyłków kwiatowych, zarodników roślin, włosów ludzkich, i zwierzęcych.
- Inaczej działają filtry elektrostatyczne. W filtrach tych cząsteczki zanieczyszczeń zawarte w przepływającym powietrzu zostają najpierw dodatnio naładowane, a następnie przyciągnięte przez płytki filtru naładowane ujemnie i na nich osadzone. Filtry elektrostatyczne są ciche i skutecznie zatrzymują opary rozmaitych związków chemicznych i większość zanieczyszczeń zawartych w powietrzu. Warto jednak wspomnieć, że pracy tego typu filtrów towarzyszy powstawanie ozonu, który u wielu osób może powodować podrażnienia układu oddechowego.
- Filtry z węgla aktywowanego maja własności absorbujące zanieczyszczenia gazowe wywołane dwutlenkiem azotu, dwutlenkiem siarki i wieloma lotnymi związkami organicznymi. Węgiel aktywny umieszczony w filtrze reaguje z cząsteczkami zanieczyszczeń, które osadzają się na jego powierzchni.. Filtry węglowe są również dobrymi pochłaniaczami zapachów.
- Filtry wodne pełnią jednocześnie funkcję nawilżaczy powietrza. Zasada działania filtra wodnego jest niezwykle prosta. Zanieczyszczone powietrze wchodzi w kontakt z drobinami wody we wnętrzu filtra a zanieczyszczenia pyłowe ulegają wytrąceniu na cząstkach wody, a następnie spływają do zbiornika w dolnej części urządzenia.
We współcześnie stosowanych oczyszczaczach powietrza na układ filtracyjny składa się zwykle filtr główny, na którym zatrzymywane jest ponad 99% zanieczyszczeń zawartych w powietrzu oraz filtry wspomagające. Filtr główny może być filtrem elektrostatycznym, a filtry wspomagające filtrami warstwowymi czy węglowymi.
Każdy oczyszczacz powietrza winien być dobrze dopasowany do pomieszczenia, w którym będzie pracował. Wydajność oczyszczacza określa wskaźnik emisji czystego powietrza mierzony w m³/h. Oczyszczacz powinien mieć taką wydajność, aby w ciągu godziny mógł czterokrotnie przefiltrować całą objętość powietrza w pomieszczeniu.
W handlu znajdują się rozmaite urządzenia do oczyszczania powietrza. Wyposażone są zwykle w regulator intensywności pracy, sygnalizator informujący o konieczności wymiany filtrów i wskaźniki poziomu zanieczyszczenia powietrza. Niektóre oczyszczacze mogą być wyposażone w urządzenie zegarowe służące do nastawienia okresu pracy urządzenia, a nawet w układ zdalnego sterowania przy pomocy pilota.