Ściany są po fundamentach kolejnym, ważnym elementem konstrukcyjnym budynku. Pełnią one funkcje przegród pionowych, oddzielających wnętrze budynku od przestrzeni zewnętrznej i zabezpieczających od wpływów atmosferycznych oraz rozdzielają pomieszczenia wewnątrz budynku.
Ze względu na pracę statyczną ściany dzielimy na nośne, nienośne, osłonowe i działowe. Ściany nośne, czyli konstrukcyjne przekazują ciężar własny, ciężar stropów i ścian wyższej kondygnacji, obciążenie z dachu, obciążenie wiatrem i obciążenia użytkowe budynku, na elementy konstrukcyjne znajdujące się bezpośrednio pod nimi, tj. na ściany niższej kondygnacji, podciągi, belki, słupy lub bezpośrednio na fundamenty. Ściany nienośne, osłonowe i działowe ściany wewnętrzne przenoszą na ogół tylko obciążenie od ciężaru własnego.
Wymagania techniczne
Zewnętrzne ściany nośne muszą spełniać określone wymagania techniczne. Winny posiadać odpowiednią nośność, dobrą izolacyjność cieplno-wilgotnościową, dobrą izolacyjność akustyczną, mrozoodporność, odporność na korozję i działanie czynników biologicznych, wysoką odporność ogniową, wysoką akumulacyjność i statecznością cieplną, niską wilgotność w stanie powietrzno-suchym, niezbyt wysoką nasiąkliwość, korzystną paro-przepuszczalność, zdolność do szybkiego wysychania, estetyczny wygląd i możliwie niski koszt wykonania.
Ściany nośne przenoszą bardzo duże obciążenia, toteż ich nośność musi być dostosowana do najniekorzystniejszych warunków użytkowania. Izolacyjność cieplno-wilgotnościowa ściany jest określona odpowiednimi normami. Wymagania dotyczące izolacyjności cieplnej określają maksymalną dopuszczalną wartość współczynnika przenikania ciepła U dla danych warunków klimatycznych, a także najniższą dopuszczalną temperaturę na wewnętrznych powierzchniach przegród zewnętrznych, tzw. temperaturę punktu rosy. Obowiązująca w tym zakresie norma PN-82/B-02020 żąda, aby wartość współczynnika przenikania ciepła dla ściany zewnętrznej nie była wyższa niż 0,75 W/m2K. Wymagania wilgotnościowe określają warunki ochrony wewnętrznych powierzchni ścian przed zawilgoceniem i skraplaniem wody, określają także szybkość wysychania ścian. Konstrukcja ściany powinna być taka, aby nie dochodziło do skraplania pary wodnej na jej powierzchni wewnętrznej. Ściana musi być również odizolowana od wilgoci i zabezpieczona przed kapilarnym podciąganiem wody. Zawilgocenie i przemarzanie ścian niszczy strukturę materiałów ściennych, powoduje powstawanie plam i wykwitów, zagrzybienie i stwarza złe warunki zdrowotne w pomieszczeniach.
W zależności od rodzaju zastosowanej konstrukcji ściany dzielimy na jednowarstwowe i wielowarstwowe.
Ściany jednowarstwowe
Ściany jednowarstwowe wykonywane są na całej swojej grubości z jednego rodzaju elementów murowych, połączonych zaprawą murarską. Współczesne wymagania cieplne dotyczące ścian jednowarstwowych określają współczynnik przenikania ciepła U dla ścian zewnętrznych nie większy niż 0,5 W/m2K. Wymusza to konieczność stosowania do ich konstrukcji odpowiednich materiałów np.: bloczków z betonu komórkowego lub gazobetonu, bloczków keramzytowych lub pustaków z ceramiki porowatej.
Ceramikę porowatą tworzy się poprzez dodanie do masy ceramicznej przed jej wypaleniem małych kuleczek spienionego polistyrenu, mączki drzewnej lub trocin. Podczas procesu wypalania następuje zgazowanie dodatków, wskutek czego w strukturze wyrobu powstają pory, zmniejszające gęstość objętościową wypalanego wyrobu. Pustaki z ceramiki porowatej to między innymi pustaki POROTON, POROTHERM i KROTERM. Mają one ukształtowane boczne skrzydełka połączeniowe, dzięki czemu można je łączyć techniką cienkospoinowego murowania przy pomocy gotowych zapraw termoizolacyjnych stosując grubość spoiny 1-2mm. Pustaki te posiadają dużą wytrzymałość na ściskanie, co pozwala na wykonanie z nich ścian konstrukcyjnych. Znakomite właściwości izolacyjne mają również ściany wykonane z pustaków ceramicznych pionowo drążonych typu Max i Uni. Własności te powodują, że nie występuje konieczność stosowania w tych ścianach dodatkowych materiałów termoizolacyjnych. Ściany wykonane z pustaków porowatych są lekkie, odznaczają się wysoką akumulacją, statecznością i izolacyjnością cieplną, prawidłową regulacją wilgotności powietrza w pomieszczeniu a przy tym znaczną wytrzymałością, wieloletnią trwałością eksploatacyjną, ognioodpornością, odpornością na korozję atmosferyczną i biologiczną i dobrą izolacyjnością akustyczną. Są przy tym bardzo proste do wykonania. Z pustaków ceramicznych nie należy jednak wykonywać ścian fundamentów oraz cokołów do wysokości 50 cm ponad poziomem przylegającego terenu, ścian zawierających przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne oraz ścian pomiędzy segmentami mieszkalnymi, jeżeli nie są spełnione wymagania dotyczące izolacyjności akustycznej.
Z uwagi na wysoki współczynnik przenikania ciepła do wykonania jednowarstwowych ścian zewnętrznych budynków mieszkalnych nie stosuje się już cegieł ceramicznych, gdyż wybudowany z nich mur spełniający aktualne wymagania cieplne musiałby mieć znaczną grubość. Zewnętrzne ściany z cegieł ceramicznych muruje się tylko w tych w obiektach budowlanych, którym nie stawia się wymagań dotyczących izolacyjności termicznej. Z cegieł pełnych muruje się również wewnętrzne ściany nośne oraz na mury fundamentowe i mury podpiwniczeń. Ściany wewnętrzne nośne w niskich budynkach oraz ściany działowe można również wykonać z cegieł kratówek i dziurawek.
Do budowy ścian jednowarstwowych nadają się również wyroby wapienno-piaskowe (silikaty), jednak z uwagi na niską izolacyjność termiczną znajdują zastosowanie do budowy zewnętrznych ścian budynków gospodarczych i pomocniczych oraz ścian wewnętrznych. Silikaty charakteryzują się dużą nasiąkliwością toteż cegieł i bloków wapienno-piaskowych nie stosuje się w murach piwnicznych i cokołach do wysokości 50 cm ponad poziom terenu.