Termoizolacja
Do izolowania dachu używa się najczęściej wełny mineralnej lub szklanej, rzadziej stosowany jest styropian w postaci płyt lub prefabrykatów. Ze względu na konieczność uzyskania określonego współczynnika przenikania ciepła (0,2 W/m2K) grubość izolacji powinna wynosić min. 20 cm. Materiał izolacyjny musi być szczelnie ułożony, nie może być upchnięty na siłę, zagnieciony czy uszkodzony.
Termoizolacja może być montowana pomiędzy krokwiami, jeśli ich wysokość jest równa grubości termoizolacji wymaganej dla zapewnienia komfortu cieplnego wnętrza. Termoizolację pod lub nad krokwiami wykonuje się wówczas, gdy wymagana grubość ocieplenia znacznie przekracza wysokość krokwi. Tworząc warstwę termoizolacji od spodu krokwi wykorzystuje się płyty termoizolacyjne, które mają nie tylko niewielki współczynnik przewodzenia ciepła, lecz także odpowiednią wytrzymałość i sztywność, zapewniającą przeniesienie ciężaru własnego i ciężaru podsufitki. Można zastosować płyty styropianowe, płyty wiórowo-cementowe, porowate płyty pilśniowe, płyty z włókien poliestrowych lub płyty ze sztywnej pianki poliuretanowej. Płyty termoizolacyjne mocuje się zazwyczaj w kilku warstwach z równoczesnym przesunięciem styków kolejnych warstw o połowę szerokości płyty.
Można również ułożyć izolację termiczną na wierzchu krokwi. W celu wyeliminowania mostków termicznych warstwa termoizolacyjna powinna być ciągła i wykonana z materiału sztywnego o dużej wytrzymałości, zdolnego do przeniesienia ciężaru pokrycia dachowego, i obciążeń użytkowych. Takie własności mają płyty z polistyrenu ekstrudowanego wyposażone w pióra i wpusty na całym obwodzie, które zapewniają powstanie ciągłej warstwy termoizolacyjnej, pozbawionej mostków cieplnych. Płyty te są niewrażliwe na działanie wilgoci i mają wystarczającą wytrzymałość, aby wytrzymać obciążenia pokrycia dachowego i obciążenia eksploatacyjne. Ponadto zapewniają elementom konstrukcyjnym dachu doskonałą izolację termiczną, zabezpieczającą przed naprężeniami wywoływanymi dużymi różnicami temperatury a ciągła powierzchnia połączonych ze sobą sztywnych płyt termoizolacyjnych zwiększa stateczność dachu przy obciążeniach poziomych. Izolacja termiczna dachu na wierzchu krokwi daje możliwość zaprojektowania poddasza w taki sposób, ażeby drewniana konstrukcja dachu była widoczna od wewnątrz. Termoizolacyjne płyty należy wówczas umieścić na deskowaniu pełnym, pełniącym rolę wewnętrznego wykończenia. Pod izolacją termiczną po jej ciepłej stronie na deskowaniu układa się izolację przeciwwilgociową, pełniącą również rolę izolacji paroszczelnej.
Układając termoizolację należy pamiętać o pozostawieniu pomiędzy nią a poszyciem ok. 3-centymetrowej szczeliny wentylacyjnej. Zachowanie szczeliny nie jest konieczne, jeśli poszycie stanowi folia wstępnego krycia o wysokiej paroprzepuszcalności.
W tradycyjnych konstrukcjach połaci dachowych nie stosowano szczeliny wentylowanej a jeżeli występowała, to była to na ogół szczelina zamknięta. Wentylowanie szczeliny wpływa jednak na utrzymanie stałych parametrów fizycznych warstwy termoizolacyjnej niezależnie od istniejących warunków klimatycznych i przyczynia się do przedłużenia trwałości zarówno materiałów termoizolacyjnych jak i całej konstrukcji dachu. Szczeliny odpowiednich wymiarów zapewniają nawet w najniekorzystniejszych zimowych warunkach atmosferycznych dostateczną wymianę powietrza między przestrzenią wentylowaną połaci a powietrzem zewnętrznym. Ta minimalna wymiana powietrza w szczelinie ma na celu optymalne wykorzystanie własności termoizolacyjnych przegrody, jak również zapewnienie stałego odprowadzania nadmiaru pary wodnej, dyfundującej z wnętrza pomieszczenia do szczeliny. Przy projektowaniu rozmiaru szczeliny, ustaleniu wielkości otworów wlotowych i wylotowych bardzo ważnym czynnikiem jest uwzględnienie możliwości występowania zawilgocenia budynku przy okapie oraz kalenicy w wyniku zawiewania otworów wentylacyjnych śniegiem lub zalewania wodą opadową. Właściwe przewietrzanie połaci dachowej zabezpieczy ją zimą przed gromadzeniem się pod pokryciem kondensatu pary wodnej i zapewni prawidłowe osuszenie powierzchni dolnej pokrycia. Ze względu na opory ruchu powietrza w szczelinie im większa jest szerokość połaci dachu tym większy powinien być przekrój szczeliny tak, aby ruch powietrza był możliwy przez cały rok.
Paroizolacja
Para wodna unosząca się z wnętrza domu w kierunku dachu zagraża materiałowi termoizolacyjnemu. Aby nie uległ on zawilgoceniu, musi być chroniony odpowiednią folią paroszczelną o minimalnej paroprzepuszczalności (ok. 0,5 g/m2/24h). Folie te produkuje się głównie z polietylenu, jako jedno- lub kilkuwarstwowe. Jest kilka ich rodzajów. Folie niezbrojone - polietylenowe folie o grubości 0,15-0,4 mm są najtańsze, ale też najmniej wytrzymałe. Folie zbrojone mają najczęściej grubość 0,2 mm. Wytrzymałość tych folii zwiększa siatka z polietylenu o wysokiej gęstości (HDPE). Stosowane są również folie papierowe wykonane są z dwóch warstw papieru budowlanego i umieszczonej pomiędzy nimi siatki poliestrowej. Produkuje się także folie z warstwą aluminium. Mają one grubość min. 0,2 mm. Zastosowanie metalu sprawia, że skutecznie odbijają promieniowanie cieplne pochodzące z wnętrza domu, dzięki czemu pełnią też funkcję termoizolacyjną. Folie te występują w kilku wariantach wykonania. W pierwszym wariancie aluminium jest chronione przed utlenianiem warstwą poliestru, nad nim znajduje się siatka zbrojąca z polipropylenu lub HDPE. a wierzchnią warstwę stanowi polietylen. W drugim wariancie dwie warstwy aluminium są rozdzielone papierem budowlanym zbrojonym włóknem szklanym. Trzeci wariant obejmuje te folie, w których pomiędzy papierem budowlanym a aluminium znajduje się warstwa folii polietylenowej. Spotyka się również folie wzmacniane włókniną. Są to folie warstwowe z polietylenu wzmacnianego niekiedy HDPE oraz włókniny wiskozowo-celulozowej lub polipropylenowej. Grubość folii z włókniną waha się w granicach 0,12-1,2 mm. Folie te wchłaniają wilgoć (160-400 g/m2) i odparowują ją przy wyższych temperaturach. Nie ma jednak folii całkowicie nieprzepuszczających wilgoci. Aby skutecznie ochronić konstrukcję dachu i termoizolację przed zawilgoceniem, należy pamiętać o wentylowaniu dachu.
Podsufitka
Na warstwy wykończeniowe poddasza mieszkalnego można zastosować deskowanie szczelne lub płyty gipsowo-kartonowe. Warto zwrócić uwagę, że mimo wielu zalet płyty gipsowo-kartonowe nie akumulują ciepła. Wady tej nie mają tynki wapienne i cementowo-wapienne, które gromadzą ciepło i przez to znacznie polepszają mikroklimat wnętrza. Tynki można kłaść bezpośrednio na powierzchnię termoizolacji, jeśli jest ona wykonana z płyt trzcinowych mocowanych od dołu krokwi.
W przypadku, gdy termoizolacja montowana jest pomiędzy krokwiami poddasza deskowanie może być cofnięte w stosunku do dolnej płaszczyzny krokwi, co pozwala na uzyskanie większej wysokości użytkowej poddasza i na wykorzystanie krótkich desek. Deski te wsuwa się między krokwie i łączy między sobą "na przylgę" lub "wpust i pióro" oraz mocuje do łat podtrzymujących, przybijanych z boku krokwi. Deskowanie ciągłe wykonuje się w przypadku mniejszej wysokości krokwi lub wówczas, gdy występuje potrzeba zastosowania paroizolacji pod odeskowaniem albo w celu uzyskania gładkiej powierzchni sufitu.
Kilka uwag o projektowaniu pomieszczeń mieszkalnych na poddaszu
Na poddaszu można uzyskać znacznie mniejszą powierzchnię mieszkalną niż na niższych kondygnacjach. Przy projektowaniu mieszkań za minimalną wysokość przyjmuje się normatywnie 2,50 m w świetle wykończonych pomieszczeń. W przypadku mieszkań na poddaszu dopuszcza się jednak, obniżenie tej wysokości do 2,20 m na powierzchni nie przekraczającej 1/3 całkowitej powierzchni podłogi. Pomieszczenia o wysokości poniżej 2,20 m można wykorzystać na łazienki, WC i korytarze, zachowując wysokości i kubatury przewidziane przepisami. Do powierzchni użytkowej mieszkania nie wlicza się powierzchni pod stropem, których wysokość wynosi mniej niż 1,40 m. Do metrażu wlicza się natomiast 50% powierzchni pomieszczeń, których wysokość mieści się w przedziale 1,40-2,20 m, a 100% przy wysokości powyżej 2,20 m.
Ze względu na wymaganą wysokość pomieszczeń na poddaszu oraz z doświadczeń praktycznych wynika, że dachy czterospadowe o nachyleniu połaci dachu poniżej 35oC nie stwarzają praktycznie możliwości racjonalnego zagospodarowania poddasza na cele mieszkalne. Wyjątkiem są rzadko występujące dachy czterospadowe ze ściankami kolankowymi. Do wykorzystania poddasza na cele mieszkalne najlepiej nadają się strome dachy dwuspadowe oraz dachy dwuspadowe ze ścianką kolankową. Najbardziej dogodne warunki do wykorzystania na cele mieszkalne, przy tradycyjnych konstrukcjach ciesielskich, dają więźby zbudowane na bazie wiązarów krokwiowych, jętkowych i płatwiowo-kleszczowych.